โดม สุขวงศ์ นักเก็บหนังเก่า ผู้ไม่ปล่อยให้ประวัติศาสตร์ต้องถูกลืม

Sep 28, 2024 at 8:00 AM
Slide 4
Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 1
การอนุรักษ์ภาพยนตร์: การเดินทางสู่การเก็บรักษามรดกทางวัฒนธรรมภาพยนตร์เป็นศิลปะที่สะท้อนความเป็นมนุษย์ในทุกมิติ ตั้งแต่จินตนาการ ความทะเยอทะยาน ประวัติศาสตร์ที่ถูกลืม และความรักของมนุษย์ ด้วยคุณค่าอันทรงคุณค่าเหล่านี้ ทำให้การอนุรักษ์ภาพยนตร์เก่าเป็นภารกิจสำคัญที่ต้องดำเนินการอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง เพื่อให้มรดกทางวัฒนธรรมเหล่านี้ได้รับการฟื้นคืนชีพและสืบทอดไปสู่อนาคต## ภารกิจอันยิ่งใหญ่ของการอนุรักษ์ภาพยนตร์### การเริ่มต้นของการอนุรักษ์ภาพยนตร์ในประเทศไทยความหลงใหลในโลกของภาพยนตร์ของโดมนั้นเริ่มตั้งแต่เด็ก เขามีวินัยในการดูหนังแทบทุกวัน แม้ในยุคที่ยังไม่มีสตรีมมิ่ง เขาก็จะตระเวนไปดูหนังตามโรงหนัง สถาบันวัฒนธรรมต่างประเทศ และแม้แต่หนังกลางแจ้ง เพื่อสัมผัสกับภาพยนตร์ต่างชาติเก่าแก่ที่ยังคงเผยแพร่อยู่ในประเทศไทยจากประสบการณ์เหล่านี้ ทำให้โดมเริ่มรู้จักกับคำว่า "หอภาพยนตร์" (Film archive) ซึ่งเป็นสถาบันที่ทำหน้าที่เก็บรักษาภาพยนตร์เก่า อันถือเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของชาติ ด้วยความหลงใหลในโลกของภาพยนตร์ จึงทำให้โดมเลือกที่จะเป็นคนกลุ่มหลังนี้ที่ทุ่มเทให้กับการอนุรักษ์ภาพยนตร์เก่า### การค้นพบกรุฟิล์มเก่าและการก่อตั้งหอภาพยนตร์แห่งชาติในปี 1980 โดมเริ่มเก็บข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับภาพยนตร์ในประเทศไทย และเป็นหัวหอกในการต่อสู้เรียกร้องให้เกิดหน่วยงานสถาบันที่ทำเรื่องอนุรักษ์ภาพยนตร์ขึ้นมา ซึ่งในขณะนั้นประเทศไทยยังไม่มีหน่วยงานดังกล่าวความโชคดีที่โดมได้ค้นพบกรุฟิล์มเก่ากว่า 500 ม้วน ของกองภาพยนตร์เผยแผ่ข่าว กรมรถไฟหลวง ที่ถูกเก็บลืมอยู่ในตู้ที่อาคารเก่าโรงพิมพ์รถไฟ ซึ่งหนึ่งในนั้นคือฟิล์มบันทึกเรื่องราว "การเสด็จเลียบมณฑลฝ่ายเหนือในปี 1926 ของรัชกาลที่ 7" ซึ่งถือเป็นคุณูปการทางประวัติศาสตร์ไทยที่สำคัญและจำเป็นต้องอนุรักษ์ไว้การค้นพบกรุฟิล์มเก่านี้ได้จุดไฟเล็ก ๆ ถึงการเห็นความสำคัญของการอนุรักษ์ และเป็นอีกปัจจัยสำคัญในการสร้างความชอบธรรมที่นำมาสู่การก่อตั้ง "หอภาพยนตร์แห่งชาติ" ในปี 1984### การสร้างเครือข่ายความร่วมมือระดับนานาชาติหลังจากการค้นพบกรุฟิล์มเก่า โดมได้ประสานงานความช่วยเหลือจากคนในวงการที่มีอุดมการณ์เดียวกัน และได้รับการสนับสนุนจากเครือข่ายนักอนุรักษ์ภาพยนตร์ทั่วโลก โดยการเขียนจดหมายเป็นลายลักษณ์อักษรภาษาไทย จำนวน 3 แผ่น และให้บาทหลวงชาวอินเดียแปลเป็นภาษาอังกฤษ ก่อนที่จะส่งต่อไปยังผู้อำนวยการภาพยนตร์สถานของบราซิล และผู้อำนวยการหอภาพยนตร์สวีเดนการได้รับเชิญจากผู้อำนวยการหอภาพยนตร์สวีเดนให้ไปร่วมงานประชุมใหญ่ประจำปีของสมาพันธ์หอภาพยนตร์ระหว่างประเทศ (FIAF) ที่กรุงสต็อกโฮล์ม ถือเป็นโอกาสสำคัญที่ทำให้โดมได้รับการอบรมเทรนนิ่งตามมาตรฐานสากล เกี่ยวกับอุปกรณ์เครื่องมือ ความรู้ด้านเคมี และการควบคุมสภาพแวดล้อมในการเก็บรักษาภาพยนตร์เก่า### การพัฒนาและการสานต่อภารกิจอนุรักษ์ในช่วงเวลากว่า 40 ปีที่ผ่านมา หอภาพยนตร์แห่งชาติได้ผ่านการต่อสู้เรียกร้องและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ทั้งในด้านการทันเทคโนโลยีการเก็บรักษา การมีส่วนร่วมในเวทีนานาชาติ กลยุทธ์เผยแพร่ต่อสาธารณชน และการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างบริหาร เพื่อให้การทำงานมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นนอกจากนี้ โดมยังให้ความสำคัญกับการ "ส่งไม้ต่อแก่คนรุ่นใหม่" โดยการถ่ายทอดองค์ความรู้ วิธีการดูแลรักษา และประสบการณ์ต่าง ๆ เพื่อให้คนรุ่นหลังสามารถรักษาและสานต่อภารกิจอนุรักษ์ภาพยนตร์เก่าให้คงอยู่สืบไป