ชุมชนสุขภาพดี ประเทศไทยเปลี่ยน: ผอ.รพ.สต. บ้านสี่แยกสวนป่า ตั้งเป้าสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพให้ชุมชน

ในยุคที่ระบบสาธารณสุขของประเทศกำลังเผชิญกับความท้าทายหลากหลาย ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านสี่แยกสวนป่า จังหวัดนครศรีธรรมราช มีวิสัยทัศน์ที่จะเปลี่ยนแปลงภาพรวมของระบบสุขภาพในชุมชน โดยมุ่งเน้นการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพให้กับประชาชน เพื่อให้ทุกคนสามารถดูแลสุขภาพของตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ก้าวสู่ชุมชนสุขภาพดี ด้วยความรอบรู้และเฟอร์นิเจอร์สุขภาพประจำบ้าน

ผ่าตัดความไม่รู้ด้านสุขภาพ สร้างความรอบรู้ให้ชุมชน

นายธีระวัฒน์ แดงกะเปา ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านสี่แยกสวนป่า เปิดเผยว่า ตนมีบทบาทสำคัญในการ "ผ่าตัดความไม่รู้ด้านสุขภาพ" ของคนในชุมชน โดยมุ่งหวังให้ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องสุขภาพมากขึ้น เพื่อให้สามารถเอาตัวรอดและต่อสู้กับโรคภัยไข้เจ็บได้ด้วยตนเองทีมหมออนามัยของ รพ.สต. บ้านสี่แยกสวนป่า ซึ่งมีจำนวน 6 คน ได้ดูแลครอบคลุมทุกกลุ่มวัยในชุมชน โดยไม่มีครัวเรือนใดที่หลุดรอดจากการดูแลของทีมนี้ ซึ่งถือเป็นความสำเร็จที่น่าภาคภูมิใจ"ตนตั้งใจจะรักษาคนด้วยความรู้มากกว่าที่จะให้ประชาชนเดินมาหาเราแล้วรักษาด้วยยา เพราะคิดว่าถ้าหากเราให้ความรู้ไปหนึ่งครั้ง อาจเป็นภูมิคุ้มกันไปตลอดชีวิตก็ได้ แต่ถ้ารอให้เขาเจ็บไข้ได้ป่วยแล้วเดินมาหาเรา บุคลากรด้านสาธารณสุขทั้งชีวิตก็จะได้ทำงานดูแลรักษาอยู่ตลอด แต่ถ้าทำให้เขามีสุขภาพที่ดีขึ้น อาจจะเป็นการลดภาระงานได้ด้วย และจะทำให้เขาไม่ต้องเดินมา รพ.สต. ในโรคที่ไม่จำเป็น"

เฟอร์นิเจอร์สุขภาพประจำบ้าน: เครื่องมือสำคัญในการดูแลสุขภาพ

นายธีระวัฒน์ กล่าวว่า ในปัจจุบัน แม้ว่าทุกครัวเรือนจะมีเฟอร์นิเจอร์อำนวยความสะดวกต่างๆ เช่น โทรทัศน์ ตู้เย็น พัดลม หม้อหุงข้าว โทรศัพท์มือถือ เครื่องซักผ้า แต่กลับพบว่าส่วนใหญ่ไม่มีเครื่องมือสำหรับตรวจสุขภาพเบื้องต้น เช่น ปรอทวัดไข้ เครื่องวัดความดัน หรือเครื่องเจาะเบาหวานด้วยเหตุนี้ ผู้อำนวยการ รพ.สต. จึงมีแนวคิดที่จะผลักดันให้ทุกครัวเรือนมี "เฟอร์นิเจอร์สุขภาพประจำบ้าน" ควบคู่ไปกับเฟอร์นิเจอร์อำนวยความสะดวกอื่นๆ เพื่อให้ประชาชนสามารถตรวจสุขภาพด้วยตนเองได้อย่างสะดวกและต่อเนื่อง"ซึ่งบางคนอาจคิดว่าเรื่องแบบนี้เป็นเรื่องของโรงพยาบาล เรื่องของอนามัย แต่ที่จริงๆ เรื่องสุขภาพเป็นเรื่องของทุกคน ทำไมเขาไม่มีอุปกรณ์ตรวจคัดกรองสุขภาพเบื้องต้นที่บ้าน อย่าง 1,090 หลังคาเรือน ถ้าประชาชนมีเฟอร์นิเจอร์สุขภาพประจำบ้านจะสามารถตรวจสุขภาพด้วยตนเอง"

ระบบสุขภาพต้นทุนต่ำ: ยุทธศาสตร์สำคัญในการสร้างชุมชนสุขภาพดี

นายธีระวัฒน์ กล่าวว่า นอกจากการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพให้กับประชาชนแล้ว ยุทธศาสตร์สำคัญอีกประการหนึ่งคือ การสร้างระบบสุขภาพต้นทุนต่ำ โดยมีภาคประชาชนเป็นแกนนำในพื้นที่ของ รพ.สต. บ้านสี่แยกสวนป่า มีการดำเนินงานร่วมกับหลายภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็น อสม. ผู้ใหญ่บ้าน ผู้นำท้องถิ่น และหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง โดยใช้ฐานโรงเรียนและ อสม. เป็นตัวสำคัญในการสร้างแกนนำที่มีความรู้ด้านสุขภาพ"ทีมสำคัญที่ทำให้สามารถเดินไปถึงปลายทางคือ ระบบสุขภาพต้นทุนต่ำ หรือ ภาคประชาชนเป็นแกนนำ ซึ่งขณะนี้หากใช้แค่คำว่า อสม. อาจจะไม่ครบถ้วน เพราะเรามีผู้ใหญ่บ้าน ผู้นำท้องถิ่น และทุกหน่วยงานเข้ามามีส่วนเกี่ยวข้องทั้งหมด"

ลดรายจ่ายภาพรวมของประเทศ ด้วยการป้องกันโรคเบื้องต้น

นายธีระวัฒน์ กล่าวว่า การสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพและการมี "เฟอร์นิเจอร์สุขภาพประจำบ้าน" จะช่วยให้ประชาชนสามารถดูแลสุขภาพของตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งจะส่งผลให้เกิดการลดรายจ่ายภาพรวมของประเทศในด้านการรักษาพยาบาลโดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยงต่อโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หากได้รับการคัดกรองและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินตั้งแต่เนิ่นๆ จะช่วยป้องกันไม่ให้กลายเป็นผู้ป่วยรายใหม่ ซึ่งจะส่งผลให้ลดต้นทุนค่ารักษาพยาบาลในภาพรวมของประเทศได้"ทั้งนี้ ในยุคโควิด-19 ที่ผ่านมา เราไม่มียา แต่มีการตั้งธนาคารฟ้าทะลายโจร และได้มีการผลิตกันเองส่งไปให้พื้นที่ต่างจังหวัดได้อีกจำนวนหนึ่ง ซึ่งเป็นความภาคภูมิใจของพื้นที่ในช่วงสถานการณ์โควิด"

ก้าวสู่ชุมชนสุขภาพดี: เป้าหมายสูงสุดของ รพ.สต. บ้านสี่แยกสวนป่า

ผู้อำนวยการ รพ.สต. บ้านสี่แยกสวนป่า กล่าวว่า เป้าหมายสูงสุดของพื้นที่คือการทำให้ประชาชนในชุมชนมีสุขภาพที่ดี โดยใช้ยุทธศาสตร์การสร้างสังคมและทีมหมออนามัยที่เข้มแข็ง ร่วมกับการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพและการมี "เฟอร์นิเจอร์สุขภาพประจำบ้าน" เป็นกลไกสำคัญ"เราตั้งไว้ว่าทุกคนเป็นหมอของตัวเอง ถ้าหากสำเร็จจริงจะทำให้ระบบสุขภาพของประเทศไทยเปลี่ยนไปอย่างมาก"