Từ ngày 1 tháng 1 năm 2025, Luật Trật tự An toàn Giao thông Đường bộ 2024 chính thức có hiệu lực, mang theo cơ chế quản lý điểm trên giấy phép lái xe (GPLX) lần đầu tiên được áp dụng tại Việt Nam. Theo đó, mỗi GPLX sẽ bắt đầu với 12 điểm và việc vi phạm giao thông sẽ dẫn đến trừ điểm tương ứng. Nếu bị trừ hết điểm, tài xế không còn quyền điều khiển phương tiện thuộc hạng GPLX đã mất điểm. Đồng thời, mức phạt tiền từ 2 đến 20 triệu đồng cũng được quy định rõ ràng trong Nghị định 168/2024/NĐ-CP tùy theo loại phương tiện và hành vi vi phạm.

Quy định mới này nhấn mạnh tầm quan trọng của ý thức lái xe an toàn. Theo dõi điểm số GPLX sẽ dễ dàng hơn nhờ ứng dụng VNeID, nơi mà mọi thay đổi về điểm số đều được cập nhật trực tiếp. Hành động cố tình điều khiển phương tiện sau khi bị trừ hết điểm sẽ dẫn đến các hình thức xử phạt nặng nề.

Hệ thống quản lý điểm GPLX dựa trên mức độ nghiêm trọng của từng hành vi vi phạm. Người điều khiển xe hai bánh với dung tích xi-lanh nhỏ hơn hoặc bằng 125 cm³, nếu bị trừ hết điểm, sẽ phải chịu phạt từ 2 đến 4 triệu đồng. Với xe có dung tích lớn hơn, mức phạt tăng lên từ 6 đến 8 triệu đồng. Đặc biệt, đối với những người điều khiển ô tô hoặc các loại xe bốn bánh gắn động cơ, nếu vi phạm, họ có thể đối mặt với khoản phạt từ 18 đến 20 triệu đồng.

Một điểm đáng chú ý là việc mất quyền điều khiển một loại phương tiện không đồng nghĩa với việc mất tất cả quyền sử dụng các loại phương tiện khác. Nếu một tài xế sở hữu nhiều loại GPLX nhưng chỉ bị trừ hết điểm ở một hạng, họ vẫn có thể tiếp tục điều khiển phương tiện phù hợp với các hạng còn lại nếu chưa bị trừ điểm.

Sau khi bị trừ hết điểm, tài xế sẽ không được phép điều khiển phương tiện tương ứng ít nhất trong vòng sáu tháng. Sau khoảng thời gian này, họ cần vượt qua bài kiểm tra kiến thức pháp luật về trật tự an toàn giao thông do Cảnh sát Giao thông tổ chức để phục hồi điểm. Bài kiểm tra này bao gồm phần lý thuyết và thực hành xử lý tình huống mô phỏng trên máy tính. Tuy nhiên, đối với người điều khiển xe máy hạng A1 hoặc A, chỉ cần hoàn thành phần thi lý thuyết.

Ngoài ra, nếu không tái phạm trong vòng 12 tháng liên tiếp, số điểm của GPLX sẽ được giữ nguyên hoặc khôi phục đầy đủ 12 điểm. Trường hợp tái phạm, thời gian phục hồi sẽ được tính lại từ lần vi phạm gần nhất. Việc cấp mới, đổi hoặc nâng hạng GPLX không ảnh hưởng đến số điểm hiện tại của bằng lái.

Với sự thay đổi này, hệ thống quản lý điểm GPLX kỳ vọng sẽ tạo nên một môi trường giao thông an toàn hơn, khuyến khích người dân tuân thủ luật lệ và nâng cao ý thức trách nhiệm khi tham gia giao thông. Các biện pháp xử phạt nặng tay cùng cơ chế phục hồi điểm linh hoạt sẽ góp phần xây dựng một nền văn hóa giao thông văn minh tại Việt Nam.