การปฏิรูประบบสุขภาพเพื่อการฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติด: แนวทางจากเลยและพัทลุง

เส้นทางการฟื้นฟู: จากความมุ่งมั่นของชุมชนสู่การเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืน

การบำบัดรักษาและฟื้นฟูในชุมชน

ด้วยความมุ่งมั่นของหน่วยงานสาธารณสุขและความร่วมมือจากชุมชน จังหวัดเลยและพัทลุงได้กลายเป็นตัวอย่างที่ดีในการดำเนินการบำบัดรักษาและฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติด การประชุมที่จัดขึ้นได้เน้นย้ำถึงความสำคัญของการทำความเข้าใจหน้าที่ของแต่ละหน่วยงานก่อนที่จะเริ่มการประชุมใดๆ ทั้งนี้ การประชุมคณะทำงานบูรณาการคัดกรองบำบัดรักษาที่จัดขึ้นทุกเดือน และการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อขับเคลื่อนชุมชนล้อมรักษ์ ได้เชิญห้าเสาหลักจากทั้ง 11 อำเภอมาพูดคุยเพื่อให้เกิดทิศทางการขับเคลื่อนเดียวกันและมีประสิทธิภาพสูงสุด

การมีส่วนร่วมของชุมชนแบบบูรณาการทั้งฝ่ายการปกครอง ตำรวจ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และสาธารณสุขจังหวัด ได้นำไปสู่การลดจำนวนผู้ป่วยจิตเวชและผู้ติดยาเสพติดได้อย่างมีนัยสำคัญ

ผลลัพธ์จากการดำเนินงาน

จากการขึ้นทะเบียนและการดำเนินงานของศูนย์คัดกรอง พบว่ามีศูนย์คัดกรองทั้งหมด 136 แห่ง สถานพยาบาลยาเสพติด 11 แห่ง สถานฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด 1 แห่ง และศูนย์ฟื้นฟูสภาพทางสังคม 12 แห่ง ครอบคลุมทั้ง 11 อำเภอ นอกจากนี้ยังมีมินิธัญญารักษ์ดูแลผู้ป่วยจิตเวชและยาเสพติด 2 แห่ง โดยโรงพยาบาลป่าพะยอม 6 เตียง และหอผู้ป่วยจิตเวช 1 แห่ง โดยโรงพยาบาลพัทลุง 14 เตียง และมีการจัดตั้งกลุ่มงานจิตเวชและยาเสพติดจำนวน 11 แห่ง ครอบคลุม 100%

ในส่วนของการบำบัดรักษาและฟื้นฟู มีการคัดกรองทั้งหมด 980 ราย และส่งต่อบำบัดรักษา 315 ราย ผลการติดตามช่วยเหลือโดยศูนย์ฟื้นฟูสภาพทางสังคมพบว่ามีโอกาสเลิกใช้สารเสพติด 45.43% และมีแนวโน้มที่จะกลับมาใช้สารเสพติด 44.6%

การขับเคลื่อนโดยชุมชน

การขับเคลื่อนการบำบัดรักษาและฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดในจังหวัดเลยได้เน้นย้ำถึงการคัดกรองและการประเมินผู้ป่วยยาเสพติดทุกระดับความรุนแรง โดยมีการให้การบำบัดรักษาตามเกณฑ์มาตรฐานและให้ผู้ป่วยเข้าถึงได้โดยง่าย การขับเคลื่อนดังกล่าวได้รับการสนับสนุนจากศูนย์อำนวยการป้องกันและปราบปรามยาเสพติดจังหวัดเลย คณะกรรมการอำนวยการตามโครงการดำเนินงานชุมชนยั่งยืนเพื่อแก้ปัญหายาเสพติดแบบครบวงจรตามยุทธศาสตร์ชาติจังหวัดเลย รวมถึงคณะทำงานฝ่ายปฏิบัติการระดับจังหวัด คณะทำงานแก้ไขปัญหายาเสพติดตามแนวทางประชารัฐในพื้นที่ระดับอำเภอ และคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ

การทำงานร่วมกันของหน่วยงานเหล่านี้ได้นำไปสู่การลดจำนวนผู้ป่วยจิตเวชและผู้ติดสารเสพติดในจังหวัดเลยอย่างมีนัยสำคัญ

การลดจำนวนผู้ป่วยจิตเวชและยาเสพติด

ในจังหวัดพัทลุง ศูนย์คัดกรองมีทั้งหมด 127 แห่ง ส่วนมากจะอยู่ในรพ.สต. มีสถานพยาบาลยาเสพติด 14 แห่ง มีศูนย์ฟื้นฟูสภาพทางสังคม 33 แห่ง และมินิธัญญารักษ์ 1 แห่ง ปัจจุบันมีผู้ป่วยสีแดงที่อยู่ในการดูแลทั้งหมด 253 ราย ผู้ป่วยสีเหลือง 34 ราย ผู้ป่วยสีส้ม 84 ราย และผู้ป่วยสีเขียว 841 ราย ผู้ป่วยสีแดงจะได้รับการดูแลเบื้องต้นที่โรงพยาบาลชุมชนและส่งต่อไปที่โรงบาลผู้ป่วยจิตเวช ส่วนผู้ป่วยสีเหลืองและสีส้มจะได้รับการดูแลจากมินิธัญญารักษ์

หลังจากที่มีแนวทางเหล่านี้ จำนวนผู้เข้าร่วมการบำบัดรายเดือนปีงบประมาณ 2566 – 2567 พบว่าจำนวนของผู้ป่วยจิตเวชและผู้ติดสารเสพติดลดลงอย่างมีนัยสำคัญ